Γερμανός ζωγράφος, γλύπτης και συγγραφέας με πολυτάραχη ζωή, πρωτοπόρος του νταντά και από τους γνωστότερους σουρεαλιστές.
Αρχικά σπούδαζε φιλοσοφία, την εγκαταλείπει όμως για να αφοσιωθεί στην τέχνη. Στα πρώτα του βήματα γίνεται μέλος εξπρεσιονιστικής ομάδας, επηρεάζεται από τη μοντέρνα τέχνη και το 1913 πάει στο Παρίσι όπου σχετίζεται με τον Apollinaire και τον Arp.
Πολεμά στον Α’ Παγκόσμιο και επιστρέφοντας στην Κολωνία το 1918 γίνεται από τους ιδρυτές της ντανταϊστικής ομάδας της πόλης. Ταυτόχρονα δημιουργεί τα πρώτα του κολλάζ, τεχνική που κατέχει περίοπτη θέση στο έργο του.
Το 1922 εγκαθίσταται παράνομα στη Γαλλία εγκαταλείποντας γυναίκα και παιδί και ζει με τον φίλο του ποιητή Paul Éluard και την τότε σύζυγό του Gala (μετέπειτα σύζυγο του Dali), με την οποία διατηρεί σχέση.
Ήδη από το 1921 είχε προσχωρήσει στη σουρεαλιστική ομάδα του Breton. Το 1925 επινοεί μια νέα τεχνική, το frotage, μέθοδο που ενσωματώνει το στοιχείο του τυχαίου, ταιριάζοντας έτσι με το σουρεαλιστικό πνεύμα, και στη συνέχεια εξερευνά άλλες τεχνικές.
Το 1930 εμφανίζεται στην ταινία του Luis Buñuel «Χρυσή Εποχή», ενώ από το 1934 ξεκινά τη γλυπτική.
Δημιουργεί παθιασμένο δεσμό με την επίσης σουρεαλίστρια ζωγράφο Leonora Carrington. Το 1938 γνωρίζει και συνεργάζεται με τη βαθύπλουτη αμερικανίδα συλλέκτρια Peggy Guggenheim.
Με το ξέσπασμα του πολέμου το 1939 κλείνεται, ως γερμανός, σε γαλλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, ελευθερώνεται με τη μεσολάβηση φίλων, για να συλληφθεί μετά τη γερμανική εισβολή από τους ναζί. Καταφέρνει να δραπετεύσει και, μέσω Λισαβώνας, φεύγει με την Guggenheim για τη Νέα Υόρκη (θα παντρευτούν μεταξύ 1942-1946), αφήνοντας πίσω την Carrington. Γίνεται έτσι ένας από τους ευρωπαίους καλλιτέχνες που μετέφεραν τον σουρεαλισμό στις ΗΠΑ και επέδρασαν αποφασιστικά στη γέννηση του αμερικάνικου αφηρημένου εξπρεσιονισμού.
Το 1946 θα παντρευτεί την επίσης ζωγράφο Dorothea Tanning και θα ζήσουν σε μικρή πόλη κοντά στην έρημο, το τοπίο της οποίας θα επηρεάσει την εικονογραφία του Ernst. Εκεί θα δημιουργήσουν μια «καλλιτεχνική αποικία».
Το 1950 θα επιστρέψει στην Ευρώπη, θα ζήσει κυρίως στη Γαλλία και το 1954 θα κερδίσει το Πρώτο Βραβείο στη Μπιενάλε της Βενετίας.
Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του συνδέεται με τον σουρεαλισμό. Ωστόσο υπήρξε ιδιαίτερα εφευρετικός και πειραματιζόταν διαρκώς με τα υλικά και τις τεχνικές, λόγος για τον οποίο το σουρεαλιστικό έργο του διαθέτει ποικιλία ύφους.
Σημαντικά είναι και τα βιβλία του με κολλάζ, που αποτελούνται από συγκολλήσεις ετερόκλητων εικόνων από παλιές γκραβούρες.
