JAMES ENSOR (1860-1949)

 

Βέλγος ζωγράφος και χαράκτης γεννημένος στην Οστάνδη.

 Από την αρχική ρεαλιστική του περίοδο

Από καλλιεργημένη οικογένεια, εγκατέλειψε το σχολείο στα 15 αποφασισμένος να γίνει καλλιτέχνης.

 

Μαθήτευσε κοντά σε δύο ζωγράφους της πόλης και μεταξύ 1877-80 σπούδασε στην Καλών Τεχνών των Βρυξελλών. Εξέθεσε για πρώτη φορά το 1881. 

 

Μεταξύ 1880-1917 χρησιμοποιούσε ως εργαστήριο τη σοφίτα του πατρικού σπιτιού. Ταξίδεψε πολύ λίγο και μόνο στις γύρω χώρες. 

 

Έως τα τέλη του 19^ου αιώνα η δουλειά του απορριπτόταν ως σκανδαλώδης. 

 

Το κεφάλι του Ensor σερβίρεται από "επαϊοντες"

Ιδιαίτερο σκάνδαλο μάλιστα είχε προκαλέσει ο πίνακάς του «Η Είσοδος του Χριστού στις Βρυξέλλες το 1889». 

 

 

Η Είσοδος του Χριστού στις Βρυξέλλες το 1889 (256.8 x 378.4 cm.)

 Οι επίσημοι κριτικοί τον καταδίκαζαν ή τον θεωρούσαν τρελό, αν και υποστηριζόταν από συγκεκριμένη μικρή μερίδα. 

 

Ο Ensor ως Ιησούς

Αρχίζει να γίνεται αποδεκτός μετά τα μέσα των 1890ς. Το 1920 οργανώνεται μεγάλη έκθεσή του και μετά το 1929 τιμάται από το κράτος. 

 

Ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα η ζωγραφική του παραγωγή μειώθηκε και ασχολιόταν περισσότερο με τη μουσική (ήταν καλός αυτοσχεδιαστής στο αρμόνιο αν και δεν είχε μουσικές σπουδές). 

 

Δεν εγκατέλειψε ποτέ την Οστάνδη και υπήρξε πολύ οικεία φυσιογνωμία για τους κατοίκους της πόλης. 

 

Αρχικά ξεκίνησε ως ρεαλιστής με σκούρα χρώματα, στη συνέχεια όμως η παλέτα του έγινε πιο φωτεινή και άρχισε να ασχολείται όλο και περισσότερο με παράδοξα θέματα. 

 

Τα συχνά αινιγματικά έργα του, πολλά από τα οποία είναι πολιτικά ή/και σατιρικά, βρίθουν από σκελετούς, μαριονέτες, καρναβάλια ή πλήθη που φορούν γκροτέσκες μάσκες. Σε πολλά πρωταγωνιστεί ο ίδιος (ακόμα και στο ρόλο του Χριστού), ενώ υφίσταται την καταδίκη των κριτικών ή της κοινωνίας γενικότερα. 

 

Μεταξύ 1888-1892 φιλοτέχνησε έργα με θρησκευτικά θέματα – κυρίως από τα μαρτύρια του Χριστού, που αποτελούν την εξωτερίκευση της προσωπικής του απέχθειας για τη σκληρότητα του κόσμου (ο ίδιος ήταν άθεος). 

 

 

Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα

Υπήρξε παραγωγικότατος και ως χαράκτης. 

 

Η γνώμη του για στρατό, κλήρο, βασιλιά και τις μορφές εξουσίας

Το έργο του υπήρξε επιδραστικό. Θεωρείται πρόδρομος του εξπρεσιονισμού, ενώ εκτιμήθηκε και από τους σουρεαλιστές. 

 

 Αυτοπροσωπογραφία

VICTOR VASARELY (1906-1997)

 

Ούγγρος καλλιτέχνης που αρχικά ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη Βουδαπέστη, από το 1927 όμως τις εγκατέλειψε για να σπουδάσει τέχνη, με έμφαση στις γραφικές τέχνες και την τυπογραφία. 

 

 

Από το 1930 εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου τα 10 πρώτα χρόνια ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με τη διαφήμιση. 

 

 

Το 1944 έγινε μεγάλη έκθεση κυρίως με γραφιστικά και διαφημίσεις του. Από τότε ήδη φαίνεται ο πειραματισμός του με τα οπτικά εφέ. 

 

 

Στη συνέχεια εγκαταλείπει κάθε μορφή εικονικότητας για να ασχοληθεί με την γεωμετρική αφαίρεση, επηρεασμένος από το Bauhaus και τον ρωσικό Κονστρουκτιβισμό και από καλλιτέχνες όπως ο Klee, ο Pevsner κ.ά., ενώ από το 1952 περίπου ξεκινά τα «κινητικά» έργα. 

 

 

Το 1955 οργανώνει τη σημαντική έκθεση «Η Κίνηση», επικεντρωμένη στην κινητική τέχνη με συμμετοχή, μεταξύ άλλων, του Duchamp και του Calder, και διανέμει το «Κίτρινο Μανιφέστο», όπου αναλύει τις απόψεις του για την τέχνη και περιγράφει το «εικαστικό ψηφίο», το οποίο μπορεί να αναπαράγεται σε άπειρες παραλλαγές δημιουργώντας έτσι το «πλαστικό αλφάβητο».

 

 

 

 Θα βραβευτεί πολλές φορές, ενώ το 1987 ανοίγει στη Βουδαπέστη το Μουσείο Βαζαρελί. 

 

 

 

Γλυπτό

 

Στόχευε στην κοινωνική λειτουργία της τέχνης και στην ενσωμάτωση του έργου τέχνης στην καθημερινότητα. Πίστευε επίσης ότι στο μέλλον η τέχνη θα μπορούσε να παράγεται και βιομηχανικά. 

 

 

 

Στην πρώτη περίοδο των «κινητικών» έργων (1954-1960) πειραματίστηκε με το ασπρόμαυρο, στη συνέχεια όμως ενσωμάτωσε και το χρώμα. 

 

 

 

Τα έργα του δημιουργούν οπτικές απάτες, δίνοντας την ψευδαίσθηση της κίνησης, ιδιαίτερα όταν κινείται μπροστά στο έργο ο ίδιος ο θεατής. Θεωρείται έτσι ο πρόδρομος της Op Art (οπτικής τέχνης).

 

 

Τίγρεις