Ρωσίδα ζωγράφος της Πρωτοπορίας, εικονογράφος, σκηνογράφος, σχεδιάστρια ρούχων και συγγραφέας.
Γεννήθηκε σε μορφωμένη οικογένεια, ήταν απόγονος του Pushkin και ο πατέρας της ήταν αρχιτέκτονας.
.jpg)
Το 1892 μετακόμισαν στη Μόσχα.
Ενδιαφερόταν για ζωολογία, ιστορία, ιατρική, βοτανική, τελικά όμως αποφάσισε να γίνει γλύπτρια.
Σπούδασε στο Moscow Institute από το 1901, άρχισε να εκθέτει από το 1903 και το 1904 κέρδισε ασημένιο μετάλλιο. Έφυγε από εκεί το 1909 δίχως να πάρει πτυχίο, διότι αυτό δεν δινόταν σε γυναίκες (!)
Στη σχολή γνώρισε τον Mikhail Larionov, επίσης μέλος της Ρωσικής Πρωτοπορίας, με τον οποίο έζησε έως τον θάνατό της.
Συνέχισε σπουδές σε ιδιωτικά εργαστήρια, όπου επιτρεπόταν να δουλεύει με γυμνά μοντέλα (απαγορευόταν στις γυναίκες στις επίσημες σχολές).
Με τον Larionov και άλλους νεαρούς καλλιτέχνες που είχαν αποβληθεί από τη σχολή λόγω των μοντέρνων τάσεών τους, ίδρυσαν την πρώτη ομάδα μοντέρνας τέχνης στη Ρωσία Jack o Diamonds (πρώτη έκθεσή τους το 1910).
Από το 1912 εξέθετε με ένα άλλο, ακόμα πιο πρωτοποριακό γκρουπ με το όνομα Donkey’s Tale.
Επηρεαζόταν από τον κυβισμό και τη ρωσική λαϊκή τέχνη και εικόνες. Η έκθεση της ομάδας προκάλεσε σκάνδαλο και λογοκρισία, ιδίως οι θρησκευτικοί της πίνακες, επειδή είχαν μοντέρνο ύφος και επειδή οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να φιλοτεχνούν εικόνες.
Ήταν από τους πρωτοπόρους του ρωσικού κυβο-φουτουρισμού και σ’ αυτό το ύφος δημιούργησε μερικά από τα γνωστότερα έργα της.
Από το 1911 επινόησαν με τον Larionov ένα κίνημα που αποκάλεσαν Rayonism, ενώ οργάνωναν διαλέξεις και άλλες εκδηλώσεις που προκαλούσαν σκάνδαλα.
Παράλληλα εργαζόταν ως εικονογράφος και γραφίστας.
Υπήρξε από τις σημαντικότερες και επιδραστικότερες μορφές της ρωσικής πρωτοπορίας και προσπάθησε να γεφυρώσει τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό με την ανατολική παράδοση.
Σκηνικό
Ήταν επίσης γνωστή για την συχνά σοκαριστική για την εποχή δημόσια συμπεριφορά και εμφάνισή της (κυκλοφορούσαν με τον Larionov με ιερογλυφικά και λουλούδια ζωγραφισμένα στα πρόσωπα, εμφανιζόταν δημόσια γυμνόστηθη με σύμβολα στο στήθος κλπ.)
Σκηνικό
Στην Ευρώπη εξέθετε με την εξπρεσιονιστική ομάδα Μπλε Καβαλάρης. Από το 1915 σχεδίαζε κοστούμια και σκηνικά για μπαλέτα συνεργαζόμενη με Diaghilev, Stravinsky κ.ά.
Σχέδιο για κοστούμι
Από το 1914 ζούσαν και στο Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκαν μόνιμα το 1921.
Πρωτοστάτησε στο κίνημα του Νεοπριμιτιβισμού, που υποστήριζε την ανάμειξη διαφορετικών στιλ και παραδόσεων.
Μεταξύ 1922-26 σχεδίασε ρούχα με πολύ ιδιαίτερο ύφος.
Το 1938 πήρε γαλλική υπηκοότητα. Με τον Larionov παντρεύτηκαν μόλις το 1955 για νομικούς λόγους.
Γοητευόταν εξ ίσου από τη ζωή στην πόλη και στη φύση, ενώ σε αυτοπροσωπογραφίες ή φωτογραφίες της εμφανιζόταν άλλοτε ως αστή, άλλοτε ως χωρική και γενικώς υποδυόταν διάφορους «ρόλους» που σχετίζονταν με ό,τι διαμόρφωσε την ταυτότητά της.
Αυτοπροσωπογραφία
