ARSHILE GORKY (1904-1948)

 

 Αρμένιος ζωγράφους με βασανισμένη ζωή, από τους σημαντικότερους της αμερικάνικης αφηρημένης τέχνης. 

 

Γεννήθηκε σε αρμενικό χωριό της σημερινής Τουρκίας. 

 

Ο πατέρας του μετακόμισε το 1908 στις ΗΠΑ για να αποφύγει την επιστράτευση, αφήνοντας την οικογένεια στο Βαν. 

 

 

Το 1915, με τη γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Τούρκους, εκείνος, η μητέρα του και οι 3 αδελφές του διέφυγαν σε ρωσοκρατούμενη περιοχή. 

 

Το 1919 η μητέρα του πέθανε από πείνα στο Ερεβάν, εξ αιτίας των επιπτώσεων της γενοκτονίας. Όλα αυτά σημάδεψαν την τέχνη και τη ζωή του. 

 

Το 1920 πήγε κι αυτός στις ΗΠΑ, βρήκε τον πατέρα του και άλλαξε το αρμενικό του όνομα σε Arshile Gorky. 

 

Από το 1923 σπούδασε τέχνη στη Βοστώνη. Αρχικά επηρεάστηκε από τον ιμπρεσιονισμό και αργότερα από τον Cezanne. 

 

Μεταξύ 1925-31 δίδαξε σε σχολή τέχνης στη Νέα Υόρκη. Από τις αρχές των 30ς εξέθετε εκεί. 

 

Πειραματίστηκε με τον κυβισμό και τον σουρεαλισμό και φιλοτέχνησε ιδιαίτερα πορτρέτα, όπως το συγκινητικό πορτρέτο του ως παιδί με τη μητέρα του, από παλιά φωτογραφία τους στο Ερεβάν και το πορτρέτο του φίλου του De Kooning. 

 

 

Δύο παραλλαγές του πορτρέτου με τη μητέρα του

Στα 40ς το έργο του προξένησε τον θαυμασμό του Breton, που τον θεώρησε σουρεαλιστή. 

 

Πορτρέτο (πιθανόν) του De Kooning

Σύντομα πέρασε σε ένα προσωπικό ύφος αφηρημένης τέχνης, που άσκησε μεγάλη επιρροή στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό. 

 

Η προσωπική του ζωή συνέχισε να είναι δυστυχισμένη. Η μούσα του, μία ζωγράφος, αρνήθηκε τις προτάσεις γάμου του (τελικά παντρεύτηκε άλλη το 1941). 

 

Από το 1946 υπέφερε από διαρκείς κακοτυχίες : Το εργαστήριό του πήρε φωτιά καταστρέφοντας πολλά έργα και τη βιβλιοθήκη του, η γυναίκα του τον εγκατέλειψε παίρνοντας μαζί τις δύο κόρες τους, ο ίδιος έκανε επέμβαση για καρκίνο και μετά είχε αυτοκινητιστικό ατύχημα, από το οποίο τραυματίστηκε στο λαιμό και για καιρό δεν μπορούσε να ζωγραφίσει με το καλό του χέρι. 

 

Αυτοκτόνησε το 1948 αφήνοντας σχετικό σημείωμα. 

 

Επινόησε μια προσωπική λυρική γλώσσα στην αφηρημένη τέχνη.  

 

 

 

Αυτοπροσωπογραφία

ARCHIBALD MOTLEY (1891-1981)

 

Αμερικανός ζωγράφος γεννημένος στη Νέα Ορλεάνη. 

 

Είχε ανάμικτη καταγωγή (μαύρη, λευκή και ινδιάνικη). 

 

Στα 3 του χρόνια η οικογένεια μετακόμισε στο Σικάγο. 

 

Από 9 χρονών έκανε διάφορες δουλειές για να βοηθήσει οικονομικά, ενώ η γιαγιά του, που ζούσε μαζί τους, είχε υπάρξει σκλάβα και διηγιόταν ιστορίες από τα χρόνια αυτά.

 

Η γιαγιά μου

Στον Α’ παγκόσμιο ακολουθούσε τον πατέρα του, που δούλευε στα τρένα, σε πολλά ταξίδια του. Έτσι γνώρισε απ’ άκρη σ’ άκρη τις ΗΠΑ, αλλά και τον ρατσισμό, ενώ έζησε φυλετικές ταραχές στο Σικάγο, όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και όπου σπούδασε τέχνη ως το 1918. 

 

Τον ενδιέφερε πολύ η τζαζ εποχή, αλλά παράλληλα έκανε και πορτρέτα (κυρίως γυναικεία). πολλά από τα μοντέλα του έχουν μικτή καταγωγή, όπως ο ίδιος, γι' αυτό είναι δύσκολο για τον θεατή να αναγνωρίσει την καταγωγή τους. 

Το 1929 κέρδισε υποτροφία και έμεινε ενάμιση χρόνο στο Παρίσι, όπου μελέτησε κυρίως αναγεννησιακούς καλλιτέχνες στο Λούβρο.

 

Έγινε γνωστός ήδη από το 1927 χάρη στην πολύχρωμη απεικόνιση της μαύρης κουλτούρας και της ξέφρενης νυχτερινής ζωής  του Χάρλεμ. 

 

Ήταν βασική φιγούρα της «Αναγέννησης του Χάρλεμ», αν και δεν έζησε ποτέ εκεί.

 

 Βραβεύτηκε το 1928 και έγινε ο πρώτος μαύρος καλλιτέχνης που έκανε ατομική έκθεση στη Νέα Υόρκη. Επίσης ο πρώτος μαύρος ζωγράφος που είδε ένα πορτρέτο του με μαύρο μοντέλο να εκτίθεται στο Art Institute of Chicago. Έφτιαξε επίσης και τοιχογραφίες. 

 

Το ύφος του σύντομα ξέφυγε από το κλασικό στιλ και θύμιζε κάπως καρικατούρα. 

 

 

Στα 40ς γνώρισε οικονομικές δυσκολίες, ενώ στα 50ς ταξίδεψε στο Μεξικό και φιλοτέχνησε σκηνές από τη ζωή εκεί. 

 

Σε όλη του τη ζωή πάλεψε να βρει τη δική του ταυτότητα, καθώς η μικτή καταγωγή του τον έκανε να μην μπορεί να ενσωματωθεί απόλυτα σε καμιά φυλετική ομάδα. 

 

Στα πορτρέτα του τα φυλετικά χαρακτηριστικά συνήθως δεν είναι έντονα τονισμένα (όλα τα πορτρέτα της ανάρτησης απεικονίζουν γυναίκες με μικτή φυλετική καταγωγή). 

 

Είναι δύσκολο για τον θεατή να ξεχωρίσει με ακρίβεια τη φυλή ή τη μίξη φυλών των μοντέλων του. 

 

 

Αυτοπροσωπογραφία

Γι’ αυτό δεν ασπάστηκε ριζοσπαστικές θέσεις του μαύρου κινήματος, αλλά τόνιζε με κάθε ευκαιρία ότι πρέπει να εκλείψει άμεσα ο ρατσισμός προς κάθε κατεύθυνση.    

 

 

 

 Ένας από τους δημοφιλέστερους πρώιμους πίνακές του

 

Αυτοπροσωπογραφία

GOTTFRIED HELNWEIN (1948-

 

 Αυστριακός καλλιτέχνης, που έχει ασχοληθεί με πολλές μορφές τέχνης. 

 

  Αυτοπροσωπογραφία

Γεννήθηκε στη Βιέννη και έτυχε αυστηρής καθολικής ανατροφής. 

 

Από το 1965 σπούδασε γραφικές τέχνες και λίγα χρόνια μετά έκανε performances στις οποίες αυτοτραυματιζόταν. 

 

Μεταξύ 1969-1973 συνέχισε σπουδές τέχνης στη Βιέννη και βραβεύτηκε. 

 

Το 1983 γνώρισε τον Warhol, ο οποίος πόζαρε για φωτογράφηση γι’ αυτόν. 

 

Φωτογραφικό πορτρέτο του Warhol από τον Helnwein

Το 1985 μετακόμισε στη Γερμανία, όπου αγόρασε ένα κάστρο κοντά στη Κολωνία, ενώ από το 1989 απέκτησε χώρο και στη Νέα Υόρκη και ζούσε μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ. 

 

Τέλος το 1997 εγκαταστάθηκε στο Δουβλίνο, όπου επίσης αγόρασε ένα κάστρο, έφτιαξε στούντιο στο Λος Άντζελες και ζει μεταξύ των δύο αυτών πόλεων. 

 

Το 2013 οργανώθηκε αναδρομική του στο Albertina της Βιέννης. 

 

Η δημοσιότητά του πέρασε τα όρια των εικαστικών τεχνών, καθώς έχει φωτογραφήσει τους Rolling Stones, έκανε εξώφυλλα για δίσκους των Scorpions, Ramstein, συνεργάστηκε με τον Marilyn Manson κλπ. 

 

Το έργο του έχει συχνά προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς σύνηθες θέμα του είναι κακοποιημένα παιδιά ή παιδιά που υποφέρουν, αλλά αναφορές στο ναζιστικό παρελθόν.

 

 Ξεκίνησε με φωτορεαλιστικά πορτρέτα παιδιών με επιδέσμους, θύματα βίας, καθώς και αντίστοιχες αυτοπροσωπογραφίες. 

 

Τα έργα αυτά είναι τεραστίων διαστάσεων. 

 

Οι «τραυματισμένες» αυτοπροσωπογραφίες του, με «σήμα κατατεθέν» τους επιδέσμους, παραπέμπουν στους συμπατριώτες του «actionists” περφόρμερς (1969-71), στους οποίους ανήκε και ο ίδιος. 

 

Άλλη ισχυρή πηγή έμπνευσης είναι γνωστές φιγούρες των κόμικς (Μίκυ Μάους, Ντόναλντ κ.ά.), τις οποίες επίσης ζωγραφίζει τεράστιες και απειλητικές. 

 

Το 1988 έκανε μια γιγάντια εγκατάσταση στην Κολωνία με θέμα τα 50 χρόνια από την εφιαλτική «Νύχτα των Κρυστάλλων», που θεωρείται η αρχή του Ολοκαυτώματος.