ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΣΕ ΤΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΥΣ

Τρίτη 2 Ιουλίου 2024

HEINRICH CAMPENDONK (1889-1957)

Γερμανός ζωγράφος, χαράκτης και δημιουργός βιτρό γεννημένος στο Krefeld.

Ο πατέρας του ασχολούνταν με την υφαντουργία.

Μεταξύ 1905-1909 διδάχτηκε τέχνη σε μια προοδευτική ιδιωτική σχολή που συνδύαζε εφαρμοσμένες και «υψηλές» τέχνες.

Στο διάστημα αυτό έγινε φίλος με τους Marc, Macke και Klee.

Μεταξύ 1911-12 ήταν μέλος της περίφημης εξπρεσιονιστικής ομάδας Der Blaue Reiter (Μπλε Καβαλάρης) που είχε ιδρύσει ο Kandinsky και εξέθεσε μ’ αυτήν.

Επιστρατεύτηκε στον Α΄παγκόσμιο, αλλά απολύθηκε σύντομα λόγω κακής υγείας και αποσύρθηκε σε χωριό της Βαυαρίας.

Μετά τον πόλεμο η παραγωγή του σε λάδια μειώθηκε σταδιακά, ώσπου τελικά εγκαταλείφτηκε, για να ασχοληθεί αποκλειστικά με βιτρό, διακοσμητικές τοιχογραφίες και χαρακτική.

Όταν οι ναζί πήραν την εξουσία το 1933 μπήκε φυσικά στην τεράστια ομάδα των «παρακμιακών καλλιτεχνών» (degenerate art) και του απαγορεύτηκε να εκθέτει και να διδάσκει (τον απέλυσαν από την Ακαδημία του Ντίσελντορφ).

Μετακόμισε στην Ολλανδία για την υπόλοιπη ζωή του, έγινε Ολλανδός υπήκοος, εργάστηκε στη Βασιλική Ακαδημία του Άμστερνταμ, δίδαξε «διακοσμητικές τέχνες», χαρακτική και βιτρό και πέθανε στην πόλη αυτή.

Ο εξπρεσιονισμός του, συνήθως με πλούσια χρώματα, διαθέτει ιδιαίτερο λυρισμό και μερικές φορές τα έργα του θυμίζουν παραμύθια.

Συχνά απεικονίζουν μυστικιστικά οράματα αρμονίας ανάμεσα στην άγρια φύση, τα ζώα και τον άνθρωπο.

Χρησιμοποιεί πρισματικές φόρμες.

Είχε επηρεαστεί από τα έργα με ζώα του Marc, αλλά και από την βαυαρική λαϊκή τέχνη.

Αυτοπροσωπογραφία

ΚΩΣΤΑΣ ΠΛΑΚΩΤΑΡΗΣ (1902-1969)

Έλληνας ζωγράφος γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη.

Μεταξύ 1920-21 μαθήτευσε σε έναν ισπανό ζωγράφο και στη συνέχεια (1922-24) στο Βερολίνο, όπου σπούδασε και πολιτικές και οικονομικές επιστήμες.

Έζησε και ένα χρόνο στο Παρίσι και το 1925 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

Επηρεάστηκε κυρίως από τον κυβισμό, αλλά και άλλες μοντέρνες τάσεις. Έτσι στο μεσοπόλεμο δημιούργησε ένα είδος γεωμετρικού κυβισμού, όπου όμως οι μορφές παραμένουν απόλυτα αναγνωρίσιμες.

Συχνά το χρώμα του είναι πλακάτο.

Στη συνέχεια της καριέρας του επέστρεψε στον ρεαλισμό.

Ασχολήθηκε επίσης με την σκηνογραφία.

Δίδαξε στις Σπέτσες, στο Κολλέγιο Αθηνών κ.α.

Ήταν εξαιρετικός γνώστης των υλικών και τεχνικών της ζωγραφικής και το 1969 έγραψε το σημαντικό βιβλίο για το θέμα αυτό «Υλικά και τεχνική στη ζωγραφική και διακοσμητική», που μελετάται έως σήμερα.

Στα χρόνια της κατοχής εντάχθηκε στο ΕΑΜ.

Η πρώτη ατομική του έκθεση έγινε ο 1948 και ακολούθησαν πολλές άλλες.

Το 1978 έγινε μεταθανάτια αναδρομική του στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ζωγράφισε σχεδόν αποκλειστικά το ελληνικό τοπίο.

GABRIELE MUNTER (1877-1962)

Γερμανίδα εξπρεσιονίστρια ζωγράφος γεννημένη στο Μόναχο από εύπορη οικογένεια, η οποία την στήριξε στην επιθυμία της να γίνει καλλιτέχνις.

Σπούδασε κοντά σε ζωγράφους από το 1897 και αργότερα διδάχτηκε ξυλογραφία και γλυπτική.

Στα 21 της ήταν ήδη ορφανή και με οικονομική άνεση. Έτσι το 1898 ταξίδεψε με την αδελφή της στις ΗΠΑ, σε συγγενείς, όπου έμεινε για 2 χρόνια.

Από το 1901 γράφτηκε στην πρωτοποριακή σχολή που είχε ιδρύσει ο Kandinsky στο Μόναχο, επηρεάστηκε από τον Gauguin, τους φοβ και την τέχνη των παιδιών και σχετίστηκε ερωτικά με τον Kandinsky, δεσμός που κράτησε για 10 χρόνια.

Πορτρέτο του Kandinsky

Μαζί ταξίδεψαν στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική. Τον επηρέασε μάλιστα, καθώς ο τελευταίος υιοθέτησε τον - συχνά με αφηρημένη διάθεση - τρόπο χρήσης του χρώματος από την Munter.

Βρέθηκε στο επίκεντρο του γερμανικού εξπρεσιονισμού, έγινε βασικό μέλος της ιστορικής εξπρεσιονιστικής ομάδας Μπλε Καβαλάρης, πήρε μέρος σε σημαντικές εκθέσεις της πρωτοπορίας και έμεινε πιστή στον εξπρεσιονισμό σε όλο της το έργο.

Στους πίνακές της χρησιμοποίησε έντονα χρώματα, ελαχιστοποίησε το βάθος και την προοπτική και απλοποίησε τη φόρμα.

Έδειξε από νωρίς ενδιαφέρον για το τοπίο – υπαρκτό ή φανταστικό - και τη φύση γενικότερα, που αποτέλεσαν βασικά της θέματα. Τα τοπία της, ασυνήθιστα σε χρώμα, στο οποίο δίνεται περισσότερη έμφαση απ' ότι στο σχέδιο, στοχεύουν στο συναίσθημα του θεατή, έχουν συμβολικό χαρακτήρα και διαθέτουν έντονη πνευματικότητα.

Μετά το 1908 αγόρασε ένα σπίτι σε μικρό βαυαρικό χωριό, όπου πέρασε αρκετό χρόνο της ζωής της προσπαθώντας να αποφύγει την βιομηχανοποίηση της ζωής στις πόλεις.

Το 1914 ο Καντίνσκι επέστρεψε στη Ρωσία, γεγονός που έφερε το τέλος της σχέσης τους.

Μετά από αρκετή παύση άρχισε να ζωγραφίζει ξανά στα τέλη των 20ς.

Με την άνοδο των ναζί το 1933 και τις διώξεις κάθε μοντέρνας αντίληψης στην τέχνη, έκρυψε στο σπίτι της πολλά έργα του Καντίνσκι και του «Μπλε Καβαλάρη» και, παρά τις έρευνες και τα οικονομικά της προβλήματα, κατάφερε να τα σώσει ως το τέλος του πολέμου.